Język polski jest mową żywą, podlegającą nieustannym zmianom. Istotną rolę w nim pełnią rzeczowniki, które nazywają poszczególne przedmioty. Warto wiedzieć, że w języku polskim istnieją i funkcjonują także wyrazy, które mogą mieć więcej niż jedno znaczenie. W językoznawstwie określa się je mianem homonimów. Poszczególne znaczenia tego typu wyrazów określa się na podstawie kontekstu zdania lub całej wypowiedzi, co niekiedy może stwarzać pewne problemy.
Czym są homonimy?
Według definicji słownika języka polskiego, homonimy to nic innego, jak wyrazy o identycznej pisowni lub wymowie, które mogą oznaczać różne rzeczy. Różne może być także ich pochodzenie, mogą być także wyrażane za pomocą różnych części mowy. Jako ciekawostkę warto wskazać występowanie tzw. rymu homonimicznego, którego konstrukcja opiera się właśnie na wykorzystaniu słów o takim samym brzmieniu i zapisie, posiadających przy tym różne, często nie mające ze sobą nic wspólnego znaczenia.
Do kategorii homonimów zaliczają się zarówno słowa o identycznej pisowni i wymowie, jak i takie, które mają tą samą wymowę, jednak zapisuje się je w odmienny sposób. Te drugie określa się mianem homofonów. Do grupy homonimów należy m. in słowo „pokój”, które może oznaczać zarówno pomieszczenie domowe, jak i stan obowiązujący pomiędzy dwoma organizmami państwowymi lub ugodę po zakończonych działaniach wojennych.
Ciekawym przykładem homonimu jest także słowo „nelsonka”. W pierwszym znaczeniu określa ono naczynie przeznaczone do duszenia mięsa i ryb według tradycyjnej receptury po nelsońsku. Z drugiej jednak strony „nelsonka” to także nazwa wełnianego, damskiego okrycia wierzchniego, które było szczególnie popularne w XIX w, po zwycięstwie odniesionym przez Nelsona pod Trafalgarem.
Czym są homofony i homografy?
Homofony zaliczają się do grupy wyrazów homonimicznych, jednak w odróżnieniu od homonimów są to słowa, które mają taką samą wymowę, lecz różnią się pomiędzy sobą pisownią. Jednym z najpopularniejszych przykładów, które warto w tym miejscu przytoczyć, jest słowo „może” lub „morze” – w pierwszym przypadku oznacza ono wybór lub wątpliwość i używamy go w sytuacji, kiedy podejmujemy decyzję, w drugim natomiast oznacza popularne miejsce spędzania letnich urlopów nad wodą.
Co ciekawe, homofony mają także swoje przeciwieństwo, które w językoznawstwie określa się mianem homografów. Wyrazy zaliczane do tej grupy mają identyczną pisownię, ale różnią się między sobą wymową. Jednym z przykładów jest tu słowo „cis”, które może jednocześnie wskazywać na konkretny gatunek drzewa w sytuacji, kiedy wymówimy je ze zmiękczonym „c”. Wymawiając głoskę „c” bez zmiękczenia, kładąc dodatkowo nacisk na pierwszą literę wyrazu „cis”, uzyskamy natomiast termin muzyczny, który w notacji zapisany zostałby w formie C#. W języku polskim występuje stosunkowo niewiele homografów, traktuje się je więc raczej jako ciekawostkę językową. Sytuacja zupełnie inaczej przedstawia się natomiast w języku angielskim, który wręcz słynie z występowania tego typu wyrazów.
